HEEMLAND 26  

 ingezonden  

Het Nederlandse aandeel in de transatlantische slavenhandel

Op 1 juli 2003 is het 140 jaar geleden dat Nederland als één van de laatste Europese staten eindelijk de slavernij afschafte. De schattingen van het totale aantal slaven dat Europeanen in de loop van een paar eeuwen vanuit Afrika naar hun koloniën in de ‘Nieuwe Wereld' hebben overgebracht, lopen behoorlijk uiteen. In 1968 stelde A. Van Dantzig, één van de weinige Nederlandse wetenschappers die zich indertijd met het onderwerp bezighielden, nog dat het ging om een totaal van 20 miljoen slaven, waarvan er zo’n 875.000 op Nederlandse schepen zouden zijn vervoerd[1]. Met name sinds het onderzoek van de Amerikaan Philip D. Curtin[2] zijn die cijfers evenwel naar beneden bijgesteld.

Volgens de geschiedkundige J.M. Postma, van wie in 1990 een Engelstalig standaardwerk verscheen over dit onderwerp, zou het in totaal gaan om tussen de 11 en 12 miljoen getransporteerde slaven[3]. De Leidse historicus P.C. Emmer komt in een recente studie uit op ruim 12 miljoen[4]. Het precieze aantal zal nooit kunnen worden achterhaald, maar de meeste deskundigen lijken het er wel over eens te zijn dat het ergens tussen de 10 en 15 miljoen moet liggen. Naar schatting een half miljoen daarvan werden in deze periode door Nederlandse slavenhalers ingekocht, bij Afrikaanse handelaren  zoals Michael Stein in een leerzaam artikel onderstreept: “Over het algemeen werden de slaven uit Afrika niet door westerse christenen opgepakt, maar hun aangeleverd door Afrikaanse zwarten die zelf ook slaven hielden en bij andere stammen op jacht gingen.”[5] De aan Nederlanders verkochte Afrikanen werden aanvankelijk met name naar Brazilië verscheept, en in een latere fase voornamelijk naar de Antillen en Suriname.

De politiek-correcte veelschrijver Eric Krebbers komt overigens tot heel andere aantallen: “De WIC speelde een vooraanstaande rol bij de transatlantische slavenhandel waarbij in enkele eeuwen meer dan 100 miljoen mensen uit Afrika werden weggevoerd om slavenarbeid te gaan verrichten. Er werd gemarteld, uitgehongerd, verkracht, verminkt en vermoord. Tussen de 30 en 40 miljoen slaven lieten daarbij het leven: de Black Holocaust.”[6]. Krebbers weet uiteraard als geen ander dat de door hem genoemde cijfers volstrekt bezijden de waarheid zijn. We stellen hier dus opnieuw vast dat hij zijn lezers bewust verkeerd informeert.

Dries Veldman

 


[1]A. Van Dantzig, Het Nederlandse aandeel in de slavenhandel, Bussum, Fibula-Van Dishoeck, 1968: p.108.

[2]Philip D. Curtin, The Atlantic Slave Trade. A Census, Madison, University of Wisconsin Press, 1969.

[3]Johannes M. Postma, The Dutch in the Atlantic Slave Trade 1600-1815, Cambridge, Cambridge University Press, 1990: p.5.

[4]P.C. Emmer, De Nederlandse slavenhandel 1500-1850, Amsterdam/Antwerpen, De Arbeiderspers, 2000: p.21, 93.

[5]Michael Stein, ‘Anti racisme’, in: Wordt Vervolgd (maandblad van Amnesty International), september 2001: p.13.

[6]Eric Krebbers, ‘Mare rehabiliteert slavenhandelaren’, in: De Fabel van de Illegaal (nr.27/1998).

   

terug naar Heemland Hoofdblazijde

naar Heemland 25, Beschouwingen