HEEMLAND 25 (kerst 2002)

 

Wat is er mis aan multiculturaliteit ?

Volkbesef als kernwaarde 

Gelukkig mag er tegenwoordig over de nadelen van de multiculturele samenleving gediscussieerd worden. Dat is wel eens anders geweest, en dat is op zich al pure winst.
Toch moet deze discussie, door de tegenstanders van multiculturaliteit, nog steeds erg omfloerst worden gevoerd; een misstap is gauw gemaakt en voor men er erg in heeft krijgt men nog het etiket van "racist" opgeplakt en wordt men monddood gemaakt.

Dit alles heeft tot gevolg dat de discussie zich op een hoog abstractieniveau afspeelt. Het artikel van Paul Scheffer ("Het Multiculturele Drama") in de NRC is daar een goed voorbeeld van. En ook Pim Fortuyn, normaal gesproken toch niet wars van een provocerende opstelling, bespreekt één en ander in zijn laatste boek, "De Puinhopen van acht jaar Paars" op een hoog abstractieniveau. Zo komt hij tot een opsomming van de verschillen tussen de westerse en de niet-westerse culturen. Na een korte inleiding over de Joodse, Christelijke en Humanistische wortels van onze cultuur, door hem (vanwege een moeizaam doorlopen proces van loutering/ mg) "Moderniteit" genoemd, komt hij tot een opsomming van de 'kernwaarden' van onze cultuur, te weten:

Al met al een heel abstract rijtje, wat je bij veel artikelen over deze materie aantreft. Maar geeft dit nu de kern van de zaak goed weer? Ik geloof het niet. Ik spreek vaak met allochtonen. Over van alles en nog wat. Maar eigenlijk heb ik nog nooit met één van hen gesproken over de scheiding van Kerk en Staat. Of over de gelijkheid van man en vrouw. Dat heeft nog nooit een rol gespeeld in onze gesprekken en toch bestaat er vaak, en met name met islamieten, een intuïtief gevoel van "wij" en "zij". En daar spelen de bovenstaande "kernwaarden" van Fortuyn geen enkele rol bij. Ik wil dat uitwerken aan de hand van een artikel uit de Telegraaf van 9 februari 2002.

In dat artikel wordt de zaak beschreven van de kleine Mohammed. Mohammed’s vader, de Irakese zakenman Nouzad Abdul is asielzoeker uit Irak. Daar werd hij gemarteld door het regime van Saddam Hoessein. Reden voor hem om te vluchten. Hij woont nu al jaren in Nederland, laatstelijk in een rijtjeshuis in Rhenen. In 1999 werd, na twee dochters, zijn eerste zoon geboren, Mohammed. Hij laat Mohammed naar Islamitische gewoonte besnijden . Dit vindt plaats in het Gelderse Vallei Ziekenhuis. Daar gaat één en ander mis bij de besnijdenis, waardoor de kleine Mohammed waarschijnlijk (dit is nog niet geheel zeker) geen nageslacht zal kunnen krijgen.

Maar waar het mij in dit artikel om gaat is de reactie van de vader. De vader verklaart tegen de journalist:"Mijn lijf is dood. Het leven heeft geen zin meer. De dokters in het ziekenhuis, zij hebben drie mensen doodgemaakt; mijn zoon, mijn vrouw en mij." Verder gelooft de vader niet in een medische fout, maar in kwade opzet van het ziekenhuis. Immers, voorafgaand aan de besnijdenis van hun zoon waren twee Nederlandse jongens besneden, bij wie niets mis ging. De advocaat van de ouders zegt: "De ouders zijn ziedend op de artsen. Zij gaan uit van een misdaad. Zij wilden zelfs de dood van de dokters." De moeder is de arts die de fout begaan had, zelfs aangevlogen.

Ik heb het hele verhaal een paar keer met grote tussenpozen nagelezen en met elke keer dat ik het artikel herlas nam mijn verbazing en irritatie toe. De absurde reactie van de vader, de pathetiek over "drie doden", de veronderstelling dat de artsen het expres gedaan hebben, de doodsbedreiging naar de artsen toe. En dat alles van een familie die hier rust en onderdak heeft gevonden na de martelingen in Irak. Na lezing besluipt mij een gevoel van een enorme kloof tussen deze mensen en mijzelf. En daarmee met de gemiddelde Nederlander. En deze kloof heeft niets te maken met de ideële "kernwaarden" zoals Fortuyn die definieert. Maar het is een intuïtief gevoelde kloof.

En dat is de kern van de zaak. De opsomming van Fortuyn is voor het dagelijkse leven gewoon niet relevant. Laten we niet vergeten dat tot ná de Tweede Wereldoorlog de vrouw in Nederland juridisch niet handelingsbevoegd was. De ongelijkheid van man en vrouw was dus wettelijk vastgelegd. Dus hoezo kernwaarde van onze cultuur ? Tot diep in de jaren ‘70 werd aan westerse universiteiten homofilie als een psychische ziekte of afwijking behandeld. Dus ook hier; hoezo kernwaarde van onze cultuur? Ik kom uit een christelijk milieu. De scheiding tussen Kerk en Staat was en is daar niet vanzelfsprekend. En dat geldt voor ettelijke honderdduizenden Nederlanders, bijvoorbeeld in kringen van stemmers op SGP en ChristenUnie. Dus ook hier; hoezo kernwaarde van onze cultuur?

De kernwaarde is volgens mij iets heel anders; namelijk een gevoel van thuis zijn, een gevoel van tot één volk behoren, een gevoel van gelijke wortels. En dat kan óver verschillen van mening en overtuiging heen gaan, ook als die verschillen over de kernwaarden van Fortuyn gaan. Zo voel ik me meer verbonden met iemand uit een klein dorpje op de Veluwe die homofilie verwerpt, dan met een Marokkaan die dit accepteert. Ik voel me meer één met iemand van bijvoorbeeld het Zeeuwse platteland voor wie man en vrouw niet gelijkwaardig zijn, dan met een turkse columniste voor de Telegraaf als Funda die dit wel vindt. En dat heeft te maken met een gemeenschappelijk gevoel, een gemeenschappelijke geschiedenis en een gemeenschappelijke cultuur. En dat gemeenschappelijk gevoel overstijgt meningsverschillen, zelfs als die over de "kernwaarden" van onze cultuur gaan. En ik denk dat daar, in dat gevoel samen tot één volk te behoren, het volksbesef, de kern ligt. En dat gevoel heb ik bij de vader van Mohammed niet, en zal ik ook nooit krijgen. Zijn reactie kan ik moeilijk begrijpen of invoelen. Ik beschouw zijn reactie als typisch Arabisch en heb daar weinig begrip voor. Met mensen uit dergelijke culturen is hooguit een moeizaam en problematisch samenleven mogelijk. En volgens mij is deze intuïtief gevoelde kloof het kernpunt van alles waarin onze beschaving verschilt, niet alleen met de islamitische, maar in wezen met alle andere beschavingen. Dit stemt overeen met de uitspraak van de Amerikaanse hoogleraar Samuel Huntington dat de enige echte grenzen tussen beschavingen culturele grenzen zijn.

Eduard den Hollander

 

 

Terug naar hoofdblad Heemland

terug naar Heemland 25, Ten geleide

terug naar Heemland 23, Valt een multiculturele samenleving na te streven ?

naar Heemland 25, Beschouwingen: Nieuwe Politiek

 

 

naar Heemland 25, De brul uit Anatolië (Turkije wel of niet in de EU ?)